Oyunla Büyümek

Prof. Dr. Belma Tuğrul

Oyun çocuğun uzmanlık alanı, başlı başına yaşamsal bir deneyimi olmakla birlikte, sadece çocuğa ve çocukluğa özgü bir deneyim, çocukluk dönemi ile sınırlı bir uğraş değildir, yaşamın tüm dönemleriyle ilgili bir eylemdir. Oyun çocuğun yaşamının doğal bir eylemidir ancak, tüm yaştaki bireyler için de yaşam boyu devam eden bir ilgi ve motivasyon kaynağı olarak önemini sürdürmektedir. Bireylerin oyuna olan gereksinimi farklılaşarak devam etmektedir. Oyun bu nedenle çocukluğu tanımlayan bir uğraş olarak düşünülse de aslında her yaşa özel anlam, önem ve içeriğe sahiptir. Oyun çocuğun gelişimsel ilerlemelerinin somut bir göstergesi olarak sürekli gelişir.  Oyun yaşam boyu gelişimin ve yaşam boyu öğrenmenin bir fonksiyonu olarak bireylerin hayatında her zaman varlığını sürdürür.  Bu  bağlamda  oyun dostu yetişkin olabilmek, bireyin  hem kendisi  hem de  etkileşim içinde  bulunduğu  kişiler açısından  çok  olumlu ve önemli  bir  yetkinlik olarak görülmelidir.

Çocukların her eylemi oyun olmamakla birlikte zamanlarının önemli bir bölümünü oyun oynayarak geçirirler, ancak küçük çocuklar her eylemlerini oyunlaştırma eğilimindedirler. Yemek yemek, giyinmek, tuvaletini yapmak, seyahat etmek vb bir oyun değildir ama çocuklar için bu eylemler sırasında oyun oynamalarına engel yoktur. Oyun çocuğun kendini adadığı bir uğraş, bir iştir. Çocuk oyun oynamaktan usanmaz, çocuklar sürekli aynı tür oyun oynasalar da oynadıkları oyun içerik itibariyle hiçbir zaman aynı oyun değildir. Oynadığı oyun alanı, oyun arkadaşı, oyun materyali aynı olsa dahi,  oyun “aynı oyun” değildir.  Örneğin, her gün evcilik köşesinde oynamayı tercih eden çocuk dışardan gözlendiğinde bir önceki oyunun tekrarı gibi görünebilir oysaki oyundaki kurgunun “iletişim, roller, ilişkiler, dil vb” değişmesi nedeniyle o aynı oyun değildir. Çocuk oyunlarındaki bu zenginlik, oyunu vazgeçilmez kılar. Çocuklar oyun oynadıkça kendilerini ve çevreleriyle ilişkilerini güçlendirirler. Oyun sağlıklı büyüme, gelişme ve öğrenme için en güvenli yoldur. Ve her çocuk mutlaka bu yoldan geçme şansı  bulabilmelidir. Oyun oynayarak geçirilen çocukluk yılları,  ruh, beden  ve  akıl sağlığı  düzgün yetişkinler olma yolundaki  en  güvenli  referans  yıllarıdır.

• Oyun, çocukların uzmanlık alanıdır.

•   Oyun, mutlu bir çocukluk yaşantısı için temel yaşamsal  gereksinimdir.

• Oyun, çocuğun çocukluk hakkıdır.

• Oyun, çocuğun evrensel bir eylemi, dili ve kendisinin ifade biçimidir.  Oyun  barış dilidir. Oyun, çocukların büyüme ve gelişme yolu,   tüm farklılıkları ortadan kaldıran çocuklar arasında kullanılan evrensel barış dilidir.

• Birbirini hiç tanımayan çocuklar için oyun kaynaşma, anlaşma alanıdır, farklı kültürlerle yaşayan, farklı dillerde konuşan çocuklar bile anlaşabilirler, çünkü onların arasında kullandıkları ortak bir dil vardır, o da oyun dilidir,

• Oyun, yaşamın başladığı andan itibaren var olan, birbirinden farklı zaman ve koşullarda amacı ve kazandırdıkları farklı olan; insanın kendini bulmasını, tanımasını sağlayan hareket, düşünce ve duygulardan oluşan bir ürün ve süreçtir.

• Oyun, çocukluk yıllarının karakteristik uğraşı, çocukların en ciddi işidir.

• Çocukluk yıllarının en değerli gelişimsel fırsatı oyun oynamaktır.

• Çocuğun öğrenme dili, kişisel keşif alanı ve çocukluğunun gücü olan oyun, özgür eylemler bütünü, yaparak yaşayarak  öğrenmenin en üst seviyedeki yapılanması, anlam çıkarma ve anlama eylemleridir.

• Oyun, hem çocuğun gelişiminin sonucu hem de gelişimin destekleyicisidir.

• Oyun, çocuğun,  çocukluğun iyi olma halidir. Oyun oynayan çocuk  sağlıklıdır,  sağlıklı çocuk oyun oynar.

• Oyun, çocuklar için haz veren bir durum, süreç ve amaçtır. Oyun, yaratıcı eylemlerin, düşüncelerin mayasıdır.

• Çocuk oyun ile büyür, gelişir ve öğrenir…..

Yararlanılan  kaynaklar

Bu  makale yazılırken  Belma Tuğrul’un  makalelerinden yararlanılmıştır.

Tuğrul  B. (2009).Okulöncesi Eğitimde Kullanılan Öğretim Yöntemleri ve Teknikleri. Özel Öğretim Yöntemleri Edt: Prof. Dr Mustafa Sağlam. Anadolu Üniversitesi Yayını No:1851, Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 966.Ekim.           

Tuğrul  B. (2010a). Çocuk Dostu Öğrenme Ortamları,  Okulda Yenilenme. 215- 221. Antalya: Özel  Okullar Birliği Derneği Yayını.

Tuğrul, B. (2013). Çocukta Oyun Gelişimi. Neriman Aral, Ümit Deniz, Adnan Kan (Ed.), Öğretmenlik Alan Bilgisi: Okul Öncesi Öğretmenliği .245-269. Ankara: Alan Bilgisi.